วารสาร TFPA Magazine ฉบับที่ 3 เดือนกันยายน 2565

ธุรกิจประกันภัยในปัจจุบันกำลังเผชิญกับความท้าทายที่เกิดขึ้น เช่น ผลกระทบจากความผันผวนของเศรษฐกิจโลก สงครามการค้าระหว่างประเทศ ความไม่แน่นอนของสถานการณ์การแพร่ระบาดของโควิด-19 (Covid-19) รวมถึงการเกิดโรคอุบัติใหม่ ทำให้แต่ละบริษัทประกันภัยจำเป็นต้องปรับตัวทิศทางกลยุทธ์และนโยบายการดำเนินงาน เพื่อให้แต่ละบริษัทสามารถเติบโตได้อย่างมั่นคงต่อไป

TFPA Magazine คอลัมน์ The Interview ในครั้งนี้ ได้รับเกียรติจาก คุณสาระ ล่ำซำ นายกสมาคมประกันชีวิตไทย คุณอานนท์ วังวสุ นายกสมาคมประกันวินาศภัยไทย และคุณปิยะพัฒน์ วนอุกฤษฏ์ ประธานคณะกรรมการประกันภัยอุบัติเหตุและสุขภาพ ร่วมให้สัมภาษณ์เรื่อง ผลกระทบที่เกิดขึ้นจากสถานการณ์โควิดที่มีต่อภาพรวมอุตสาหกรรมธุรกิจประกันภัย ซึ่งรวมถึงบริษัทประกันภัย (ประกันชีวิต และประกันวินาศภัย) และ ผู้เอาประกันภัย เพื่อเป็นประโยชน์ต่อนักวางแผนการเงินและที่ปรึกษาการเงินมากขึ้นในการอธิบายตอบคำถามข้อสงสัยและให้คำแนะนำแก่ผู้รับคำปรึกษาทางการเงิน

คุณสาระ ล่ำซำ

Q: เหตุการณ์เจอ จ่าย จบที่เกิดขึ้นส่งผลต่อความมั่นใจของผู้บริโภคพอสมควร ในแง่มุมของบริษัทประกันชีวิต ส่งผลหรือไม่ อย่างไร

A: ต้องยอมรับว่าช่วงโควิดที่ผ่านมาตั้งแต่ปี 2564 โควิดได้ส่งผลกระทบต่อธุรกิจประกันภัยเป็นอย่างมาก โดยเฉพาะแบบประกัน “เจอ จ่าย จบ” ที่ยอดเคลมสูงมากซึ่งส่งผลกระทบต่อความมั่นคงของบริษัทประกันวินาศภัยบางบริษัทที่มีเงินสำรองไม่เพียงพอ อย่างไรก็ตามสำหรับธุรกิจประกันชีวิตไม่ได้รับกระทบมากนัก เพราะความคุ้มครองสุขภาพนั้นคุ้มครองครอบคลุมการรักษาที่เกิดจากการติดเชื้อโควิด-19 ในขณะเดียวกันการแพร่ระบาดของโควิด-19 กลับส่งผลดีต่อธุรกิจเพราะทำให้ประชาชนทั่วไปตระหนักถึงการทำประกันสุขภาพมากขึ้น

ทั้งนี้เพื่อให้รองรับกับความต้องการของความคุ้มครองสุขภาพสุขภาพเพิ่มมากขึ้น สำนักงาน คปภ. จึงได้ออกประกาศมาตรฐานประกันสุขภาพแบบใหม่ (New Health Standard) เพื่อให้สามารถตอบโจทย์ผู้เอาประกันภัยได้ทุกกลุ่ม เนื่องจากครอบคลุมการรักษารูปแบบใหม่และสามารถเปรียบเทียบความคุ้มครองสุขภาพสุขภาพของแต่ละบริษัทประกันได้ง่ายมากขึ้น นอกจากนี้สาระสำคัญของ New Health Standard ได้ระบุว่าบริษัทประกันภัยไม่สามารถปฏิเสธการต่ออายุกรณีครบรอบปีกรมธรรม์ แต่ยังคงสิทธิ์ไว้ในการปรับอัตราเบี้ยประกันภัย ตามที่ได้รับความเห็นชอบจากนายทะเบียน ยกเว้นผู้เอาประกันภัยไม่แถลงข้อความจริงตามใบคำขอเอาประกันภัย

Q: หลังที่โควิดผ่านมา มีหลักฐานที่แสดงว่า คนตระหนักเรื่องประกันสุขภาพมากขึ้นอย่างชัดเจนหรือไม

A: เดิมก่อนเกิดช่วงการแพร่ระบาดของโควิด-19 คนไทยค่อนข้างใส่ใจเรื่องสุขภาพอยู่แล้ว แต่พอโควิด-19 เริ่มแพร่ระบาด ตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา ผมเริ่มเห็นคนรุ่นใหม่โดยเฉพาะ Generation Z เริ่มพูดถึงการทำประกันสุขภาพกันมากขึ้น ส่วนหนึ่งเป็นเพราะเริ่มเห็นว่าคนรุ่นก่อนๆ รุ่นพ่อแม่ รวมถึงรุ่นคุณปู่ย่าตายายที่ไม่ได้มีประกันสุขภาพ ได้ประสบภาวะวิกฤตทางการเงินเพราะต้องหาเงินจำนวนมากมาเป็นค่ารักษาพยาบาลที่เพิ่มสูงขึ้นต่อเนื่องทุกปี ซึ่งปัจจุบันเพิ่มขึ้นโดยเฉลี่ยปีละ 8-10% ในขณะเดียวกันหากมีการวางแผนทางการเงินและบริหารความเสี่ยงโดยเริ่มทำประกันสุขภาพให้กับตนเองและครอบครัว จะสามารถทำให้เข้าถึงเครื่องมือและเทคโนโลยีกระบวนการรักษาทางการแพทย์ที่ทันสมัยได้มากขึ้น จะเห็นได้ชัดว่าเบี้ยประกันสุขภาพของธุรกิจประกันชีวิตเติบโตเพิ่มขึ้นต่อเนื่องทุกปี อย่างในปี 2564 เติบโตสูงถึง 10% คิดเป็นเบี้ยรับรวมกว่า 100,000 ล้านบาท นอกจากนี้การทำประกันสุขภาพเริ่มเป็นที่พูดถึงและค้นหาข้อมูลในโลกออนไลน์มากขึ้นกว่าแต่ก่อน

Q: ประเด็นเรื่องการต่ออายุตามมาตรฐานประกันสุขภาพแบบใหม่ (New Health Standard) บริษัทประกันจะได้รับผลกระทบอย่างไรบ้าง กรณีลูกค้าเคยเป็นโควิดและต้องต่ออายุแบบประกันสุขภาพ

A: หลักการรับประกันภัยโดยทั่วไปเป็นการรวมความเสี่ยงของผู้เอาประกันภัยทั้งหมด (Risk Pooling) จากนั้นค่อยเฉลี่ยความเสี่ยงของผู้เอาประกันภัยออกไปให้แต่ละคน นำความเสี่ยงของผู้เอาประกันภัยที่มีความเสี่ยงระดับมากไปให้ผู้เอาประกันภัยที่มีความเสี่ยงระดับน้อย ถ้าการกำหนดระดับเบี้ยประกันอยู่ในระดับที่เหมาะสม (Price) โดยอาศัยการคาดการณ์เหตุการณ์ที่อาจเกิดขึ้นในอนาคตของแบบจำลองที่นักคณิตศาสตร์ประกันภัยสร้างขึ้น เช่น การเกิด การเจ็บป่วย การเกิดอุบัติเหตุ การเกิดโรคอุบัติใหม่ การเกษียณอายุ การว่างงาน รวมถึงแนวโน้มสถานการณ์เศรษฐกิจที่จะส่งผลต่อระดับอัตราดอกเบี้ย บริษัทประกันภัยจึงสามารถรักษาเงินสำรองที่เพียงพอและมากพอเมื่อต้องจ่ายเงินผลประโยชน์หรือเงินสินไหมทดแทน ด้วยเหตุนี้นักคณิตศาสตร์ประกันภัยจึงได้รับหน้าที่สำคัญที่จะต้องเซ็นรับรองของแบบประกันก่อนออกจำหน่ายสู่ท้องตลาดในทุก ๆ ครั้ง และเป็นหนึ่งผู้มีบทบาทสำคัญในการออกแบบ Feature ของแบบประกันที่จูงใจและตอบโจทย์ลูกค้ามากขึ้น อย่างที่เห็นกันในท้องตลาดปัจจุบัน ที่มี Feature “ความรับผิดชอบส่วนแรก (Deductible) และ “ค่าใช้จ่ายร่วม (Copayment)” เพื่อให้ประกันภัยสามารถเข้าถึงประชาชนมากขึ้น

ดังนั้นบริษัทประกันที่มีการบริหารความเสี่ยงของผู้เอาประกันภัยได้อย่างดี จึงไม่ได้รับผลกระทบกรณีลูกค้าเคยเป็นโควิดและต้องต่ออายุแบบประกันสุขภาพ เพราะความเสี่ยงดังกล่าวได้นำมาถูกคิดไว้เป็นอย่างดีตั้งแต่การพัฒนาแบบประกันแล้ว กลไกต่าง ๆ เหล่านี้ จึงช่วยทำให้ระดับเบี้ยประกันไม่จำเป็นต้องเพิ่มสูงขึ้นมาก เมื่อเทียบกับจำนวนเงินเอาประกันภัย ซึ่งเป็นประโยชน์ต่อผู้เอาประกันภัย

A: การเกิดของโควิดไม่ได้มีผลต่อแนวทางการพิจารณารับประกันภัย เพราะการพิจารณารับประกันภัยของแต่ละบริษัทประกันจึงต้องมีแนวทางการรับประกันภัยที่ชัดเจนอยู่แล้ว เพื่อรองรับโรคอุบัติใหม่ที่อาจเกิดขึ้นได้ตลอดเวลา อีกทั้งการพิจารณารับประกันภัยนั้นจะคำนึงถึงความเสี่ยงของแต่ละบุคคล ซึ่งมีหลายปัจจัยในการพิจารณา เช่น ประวัติการรักษาและเป็นโรค สุขภาพในปัจจุบัน อายุ อาชีพ ไลฟ์สไตล์ สถานภาพทางการเงิน เป็นต้น

สำหรับคนที่ต้องการสมัครทำประกันสุขภาพแต่มีประวัติเคยเป็นโรค หรือ ผ่านการรักษามาก่อน เช่น โควิด-19 ในการสมัครประกันชีวิตหรือประกันสุขภาพทุกครั้ง จะต้องแถลงข้อความจริงตามใบคำขอเอาประกันภัย ซึ่งรวมถึงการส่งประวัติการรักษาและข้อมูลสุขภาพเพิ่มเติมให้กับบริษัทผู้รับประกัน เพื่อบริษัทประกันจะได้พิจารณาความเสี่ยงของผู้เอาประกันภัยได้อย่างถูกต้อง

A: สถานการณ์โควิดเป็นตัวเร่งที่ต้องพัฒนาแบบประกันสุขภาพให้ตอบโจทย์ลูกค้ามากกว่าเดิม ที่ผ่านมามีการเพิ่มความคุ้มครองจากอาการข้างเคียงจากการฉีดวัคซีนโควิด-19 รวมถึงพยายามต้องปรับ Feature ของแบบประกันสุขภาพให้มีราคาเบี้ยที่เข้าถึงได้ง่ายขึ้น และตามความต้องการเฉพาะรายบุคคลมากขึ้น (Personalized) เช่น แยกสัญญาเพิ่มเติมความคุ้มครองสุขภาพประเภทต่างๆ เช่น สัญญาเพิ่มเติมค่ารักษาพยาบาลรายวัน เป็นต้น ให้สามารถเลือกซื้อเพิ่มได้ตามความต้องการ แทนที่จะนำ Feature ทุกอย่างไว้ในกรมธรรม์เดียวกันซึ่งมีราคาเบี้ยประกันที่สูงกว่า อย่างไรก็ตาม บริษัทประกันชีวิตจะต้องพัฒนาในส่วนอื่นๆ เช่น การบริการ คุณภาพการให้คำปรึกษาของนักวางแผนการเงินและที่ปรึกษาการเงิน รวมถึงรูปแบบการทำงาน เพื่อรองรับกับความต้องการของการทำประกันสุขภาพที่เพิ่มมากขึ้น

A: ภาพรวมธุรกิจประกันชีวิตในช่วง ม.ค.-ก.ค. 2565 มีเบี้ยรับรวมเติบโตชะลอตัว ติดลบอยู่ที่ 2% ส่วนหนึ่งแบบประกันชีวิตควบการลงทุน เติบโตลดลงมากเมื่อเทียบกว่าปีก่อน ซึ่งมาจากความผันผวนของสภาพเศรษฐกิจโลก สงครามการค้าระหว่างประเทศ รวมถึงนโยบายการปรับอัตราดอกเบี้ยในไทย และส่วนหนึ่งเริ่มมาจากการที่บริษัทหันมาขายแบบประกันสะสมทรัพย์น้อยลง ทำให้คนที่มีกรมธรรม์ที่ครบกำหนดต้องมาซื้อแบบประกันที่เน้นเรื่องความคุ้มครองแทน ซึ่งเบี้ยต่อกรมธรรม์ของความคุ้มครองน้อยกว่าแบบสะสมทรัพย์ จึงทำให้เบี้ยต่ออายุเติบโตชะลอตัว ซึ่งไม่ได้จากกำลังซื้อที่ลดลงหรือมีการยกเลิกกรมธรรม์ เพราะเมื่อพิจารณาจำนวนกรมธรรม์ที่ยังมีผลบังคับในธุรกิจประกันชีวิตมีทิศทางเพิ่มขึ้นเมื่อเทียบกว่าปีก่อน

อย่างไรก็ตามหากพิจารณาเฉพาะภาพรวมธุรกิจประกันชีวิตของแบบประกันสัญญาเพิ่มเติมคุ้มครองสุขภาพและโรคร้ายแรงในช่วง ม.ค.-ก.ค. 2565 ยังถือว่ามีทิศทางดีขึ้น เพราะภาพรวมเบี้ยรับรวมและเบี้ยผลงานใหม่ของแบบประกันดังกล่าวเติบโต 10% และ 20% ตามลำดับ ซึ่งมาจากการที่คนเริ่มตระหนักถึงการทำประกันสุขภาพมากขึ้น นอกจากนี้ หากพิจารณาภาพรวมแบบประกันบำนาญพบว่ามีทิศทางการเติบโตที่ดีขึ้นจากปีก่อน ซึ่งมาจากการที่ประเทศไทยได้เข้าสู่สังคมสูงวัย และประชาชนเริ่มหันมาใช้แบบประกันบำนาญมาเป็นตัวช่วยลดหย่อนภาษี 200,000 หลัง

A: ธุรกิจประกันชีวิตยังมีโอกาสทางธุรกิจอีกมาก เพราะอัตราการถือครองกรมธรรม์ของไทยยังอยู่ในระดับที่ไม่มาก อยู่ที่ประมาณ 40% และ ตลาดของแบบประกันสุขภาพยังเป็นที่ต้องการมากขึ้น โดยเฉพาะตั้งแต่ช่วงโควิดเริ่มระบาด อย่างไรก็ตามสิ่งสำคัญมากกว่านั้น คือ การที่คนขายโดยเฉพาะอย่างยิ่งนักวางแผนการเงิน CFP หรือที่ปรึกษาการเงิน AFPT จะต้องให้คำแนะนำผู้รับปรึกษาได้ถูกต้องเหมาะสม ใช้ภาษาที่คนทั่วไปหรือผู้รับคำปรึกษาเข้าใจง่าย สามารถช่วยบริหารจัดการความเสี่ยงรวมถึงจัดการนำสินทรัพย์ไปลงทุนด้านอื่นต่อไปได้อย่างมีประสิทธิภาพ นอกจากนั้นจะต้องยึดมั่นในจรรยาบรรณวิชาชีพ มุ่งตอบโจทย์ของผู้รับคำปรึกษาเป็นหลัก เพราะจะเป็นการสร้างความเชื่อมั่นและความไว้วางใจในระยะยาว ในขณะเดียวกัน บริษัทประกันชีวิตควรจะมุ่งพัฒนาผลิตภัณฑ์แบบประกันและต่อยอดการบริการอย่างต่อเนื่อง รวมถึงต้องให้ความสำคัญเรื่อง “คน” มุ่งเน้นพัฒนาศักยภาพเพิ่มพูนทักษะและปรับเปลี่ยน Mindset ของนักวางแผนการเงินและที่ปรึกษาทางการเงินให้สามารถปรับตัวและรู้เท่าทันต่อสถานการณ์ เทรนด์ที่เกิดขึ้นใหม่ และวิกฤตต่าง ๆ ที่อาจเกิดขึ้นได้ในอนาคต เพราะสิ่งที่กล่าวไปข้างต้นทั้งหมดจะเป็นส่วนสำคัญที่ทำให้อุตสาหกรรมประกันชีวิตเติบโตได้อย่างมั่นคงและยั่งยืน

คุณอานนท์ วังวสุ

นายกสมาคมประกันวินาศภัยไทย

คุณปิยะพัฒน์ วนอุกฤษฏ์

ประธานคณะกรรมการประกันภัยอุบัติเหตุและสุขภาพ

Q: ภาพรวมของอุตสาหกรรมประกันวินาศภัยของประเทศไทยในปัจจุบันเป็นอย่างไรบ้าง เมื่อพิจารณาผลกระทบจากข่าวและเหตุการณ์ที่เกี่ยวข้องกับการระบาดของโควิดที่ผ่านมา

A: ในช่วงปกติอุตสาหกรรมประกันวินาศภัยจะโตกว่าประมาณ 2 เท่าของ GDP การเติบโตของอุตสาหกรรมมาจากปัจจัย Import – Export เมื่อ Export ดี ประกันโรงงาน ทรัพย์สิน การขนส่ง ก็จะดี ยอดขายรถยนต์ก็เพิ่มขึ้น และการท่องเที่ยวส่งผลให้การบริโภคในประเทศดีขึ้น ช่วยให้เงินกระจายไปสู่รายย่อยในประเทศได้เยอะขึ้น

ถ้าตัดเรื่องโควิดไป ปีนี้อุตสาหกรรมจะโตค่อนข้างดี ประเมินว่าจะประมาณ 5% แต่หากเทียบตัวเลขการเติบโตของปีนี้เทียบกับปีที่ผ่านมาจะดูไม่สูงเท่าที่ควร เนื่องจากฐานที่สูงในช่วงสถานการณ์โควิด

Q: ด้วยเหตุการณ์โควิดที่เกิดขึ้นซึ่งมีประเด็นเรื่องของปัญหาการจ่ายค่าสินไหมต่างๆ มีผลกระทบกับความเชื่อมั่นของประชาชนแล้วทำให้คนทำประกันวินาศภัยน้อยลงหรือตัดสินใจยากขึ้นหรือไม่

A: ฐานของประกันโควิดในปี 2564 ขึ้นไปถึง 16 ล้านคน ซึ่งเป็นจำนวนมหาศาล ส่วนหนึ่งเป็นฐานลูกค้าใหม่ สำหรับกลุ่มคนยากคนจนที่ไม่เคยเข้าถึงธุรกิจประกันวินาศภัยก็เข้าถึงได้มากขึ้น ระบบเทคโนโลยี Digital ต่างๆ ทำให้การออกกรมธรรม์ออนไลน์มีต้นทุนด้านปฏิบัติการ (Operation) ที่ถูกลง และประชาชนก็มีความคุ้นเคยและได้รับความช่วยเหลือต่างๆ ตามนโยบายของรัฐบาลผ่าน Application ทั้งหมด ทำให้การขายกรมธรรม์ผ่านช่องทางออนไลน์ได้รับความนิยมมาก

เมื่อมีฐานลูกค้าใหม่เข้ามา หากลูกค้าประมาณครึ่งหนึ่งได้เคลมประกัน ลูกค้ากลุ่มนี้ก็จะมีความรู้สึกดี สำหรับลูกค้าที่อยู่ในบริษัทที่ยังเปิดกิจการที่ยังแข็งแรงอยู่ หรือแม้แต่บริษัทที่ปิดกิจการไปในช่วงแรก บริษัทเหล่านั้นก็ทำหน้าที่ได้ดีจ่ายจนหมดกองทุน แต่ก็ยอมรับว่าลูกค้าที่อยู่ในบริษัทที่ถูกเพิกถอนใบอนุญาตไป ทั้งหมดประมาณ 5 บริษัท ก็เกือบ 1 ล้านคน ซึ่งกระทบต่อชื่อเสียงและความเชื่อมั่นแน่นอน แต่ถ้ากองทุนสามารถทำหน้าที่ได้ดี ก็คงจะช่วยลดกระทบลงได้ ซึ่งในความเป็นจริงน่าจะได้รับเงินทุกคนเพราะมีกฎหมายบังคับ

A: เพิ่มขึ้นแน่นอน แต่กรมธรรม์ประกันสุขภาพทั่วไปจะอยู่กับประกันวินาศภัยประมาณ 20-25 เปอร์เซ็นต์เท่านั้น ส่วนที่เหลืออยู่กับประกันชีวิต ก็ต้องจ่ายหลายพันล้าน ซึ่งตัวเลขจริงก็คงยังไม่มีใครสรุปได้ว่าเข้าโรงพยาบาลเพราะโควิดหรือว่ารักษาโรคร่วมอื่นๆ และตัวเลขนี้ยังไม่หยุดเพราะผลจาก Long Covid ที่เรายังไม่รู้ ส่งผลถึงการประกันสุขภาพในด้านลบ จะมีการ เคลมมากขึ้น ในขณะที่ด้านบวกก็คือ คนก็จะสนใจทำประกันสุขภาพมากขึ้น

โควิดเป็นสิ่งใหม่สำหรับทุกหน่วยงานและทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้อง ในแง่การทำงานจริงต้องยอมรับว่ามีความเข้าใจที่คลาดเคลื่อนไม่ตรงกัน และทุกฝ่ายต้องมาเรียนรู้ร่วมกัน ตัวอย่างเช่นในมุมมองของประกันที่เน้นเรื่องความคุ้มครอง เรื่องใดเข้าข่ายได้รับความคุ้มครอง เรื่องใดไม่คุ้มครอง แต่ในมุมของโรงพยาบาล จะมีเรื่องของการป้องกันโรคเข้ามาด้วยไม่ว่าจะเป็น การฉีดวัคซีน การกักตัว การรักษา เยียวยา จนกระทั่งต้องมีการยึดแนวเวชปฏิบัติขึ้นมา ดูว่าอะไรคือความจำเป็น

วิกฤตการณ์นี้ให้ทุกคนมีความรู้สึกร่วมกันในแง่ที่ว่าโรคภัยไข้เจ็บเป็นสิ่งใกล้ตัว เกิด Awareness ของสุขภาพ ซึ่งน่าจะโตแบบ Exponential Growth เกี่ยวกับสุขภาพ และได้เรียนรู้ในทุกมิติ จะทำให้เกิดการเติบโตแบบยั่งยืน

A: สำหรับกรณีเจอ จ่าย จบ ปัญหาโดยหลักจะอยู่ที่ปริมาณเคลม ซึ่งเข้ามาเป็นหลายร้อยเท่า

หรือแม้แต่ในภายหลัง เมื่่อมีประกาศ Home Isolation กับ Community Isolation เนื่่องจากโรงพยาบาลเต็ม สมาคม ก็ยังมีการอนุโลมการใช้ความคุ้มครองคนไข้ในมาใช้กับการส่ง ยา จ่ายยาแบบคนไข้้นอก ไม่ว่าบริษัทประกัน ประชาชนกับรัฐ ขออะไรมา ก็มีการอนุุโลมให้

จนกระทั่งพอช่วงหลังที่รัฐประกาศว่ากลุ่มนี้ไม่ถือว่าเป็นผู้ป่วย เป็นผู้เฝ้าระวัง ยกเว้นกลุ่มอายุเกิน 60 ปี สมาคมก็ต้องพิจารณาไปตามนั้น จึงเริ่มมีปัญหาเกิดขึ้น สำหรับกลุ่ม Home Isolation ทำไมเบิกค่ารักษาค่าชดเชยรายวันไม่ได้ทั้งที่เคยเบิกได้ จึงเกิดปัญหาขึ้น การอนุโลมให้ความช่วยเหลือในแต่ละกรณีเป็นลักษณะของ “Ex-gratia Payment” คือ สินไหมกรุณา ไม่คุ้มครองหรือคุ้มครองแต่เพียงเล็กน้อย ให้การช่วยเหลือกันหากอยู่ในวิสัยที่ช่วยได้ ซึ่งหากพิจารณาโดยรวมการให้ความช่วยเหลือเหล่านี้เป็นการสร้างชื่อเสียงให้กับอุตสาหกรรมมากกว่า

ส่วนกรณีที่แก้ไขไม่ได้ก็คือบริษัทที่ปิด ถูกเพิกถอนกิจการ ทางสมาคมส่งสัญญาณให้รัฐบาลแล้วว่าจะเกิดภาพอย่างนี้ ทุกกรมธรรม์ผู้เอาประกันมีสิทธิบอกเลิกกรมธรรม์ได้ทันที ไม่ต้องแจ้งล่วงหน้า โดยอาจจะถูกชาร์จค่าใช้จ่ายเล็กน้อยเพราะกรมธรรม์ออกไปแล้ว อาจจะเป็นสัดส่วนตามระยะเวลาคุ้มครอง แต่สิทธิในการบอกเลิก เคลมมาช้า บริการไม่ดี เลิกได้ทันที และส่วนของบริษัทประกันภัยก็มีสิทธิบอกเลิกกรมธรรม์ได้เช่นเดียวกัน แต่ต้องแจ้งล่วงหน้า 15-30 วัน ปัญหาที่เกิดขึ้นก็คือ คปภ. ได้ประกาศให้เอาเงื่อนไขนี้ออก และให้มีผลย้อนหลังไปถึงกรมธรรม์ที่ออกไปแล้วด้วย เมื่อบริษัทได้รับความเสียหาย (Loss) ที่เพิ่มมากขึ้น อย่างช่วงปี 2563 มีคนป่วย 6,884 คน ปี 2564 เพิ่มขึ้นไปเป็นสองล้านสองแสนกว่าคน คนเสียชีวิต จาก 60 กว่าคนเป็น สองหมื่นกว่าคน ซึ่งถือได้ว่า Risk Profile เปลี่ยนไปแล้ว เมื่อไม่ให้เลิกสัญญา บริษัทก็หลีกเลี่ยงผลกระทบไม่ได้ จึงเป็นผลในด้านลบ บริษัทที่ปิดกิจการไปก็อยู่ที่ว่าทางการกองทุนประกันวินาศภัยจะรับมือได้แค่ไหน

ส่วนกลุ่มที่ได้รับผลบวกมากก็คือ กลุ่มที่ได้รับเคลม ช่วงที่ยอดเคลมสูงสุด ต้องมีการเพิ่มพนักงานเคลม ทุกคนที่มีเวลาใช้การ Work from Home อนุมัติเคลมทั้งวันจนถึงเที่ยงคืนซึ่งตรงนี้เราถือว่าเรารับมือได้ดี สุดท้ายเราจ่ายเคลมได้หมด

Q: ในอนาคตทางบริษัทประกันได้เรียนรู้และมีการปรับเปลี่ยนหลักเกณฑ์ในการรับประกันสุขภาพหรือไม่

A: สำหรับ เจอ จ่าย จบ ปัญหาที่เกิดขึ้นเนื่องจากไม่เป็นไปตามหลักการประกันภัยที่เรียกว่า Insurable interest คือ ส่วนได้เสียต้องไม่มีกำไร ซึ่ง Product เจอ จ่าย จบ ในช่วงแรกดูมีความสมเหตุสมผล เนื่องจากไม่จ่ายค่ารักษา และกำหนดเงินชดเชยเป็นจำนวนที่ไม่สูงมากจนกระทั่งทำให้คนที่เคลมได้กำไร แต่เมื่อเวลาผ่านไป มีการกำหนดความคุ้มครองที่สูงมากขึ้นเกินไป ประกอบกับการที่มีประชาชนให้ความสนใจทำประกันเกินกว่าจำนวนที่คาดไว้อย่างสูงมาก เกิดความเสี่ยงเรื่อง Accumulation Risk ทำให้ไม่เป็นไปตามหลักการบริหารความเสี่ยงของบริษัทประกัน

ยิ่งสำหรับโควิดสายพันธุ์ Omicron ที่ผู้ป่วยส่วนใหญ่อาการไม่รุนแรง ไม่ต้องเข้านอนรับการรักษา หากป่วยและทำประกันไว้ จะได้เงินหลักแสนจึงขัดต่อ Principle of insurance ซึ่งเป็นความผิดพลาดที่ภาคธุรกิจได้เรียนรู้

Q: มีนโยบายและแนวทางอย่างไรบ้างสำหรับพิจารณากรณีคนที่หายจากโควิดแล้วมาทำประกันสุขภาพใหม่

A: กรณีลูกค้าใหม่ ถ้าจะมาทำประกันภัย บริษัทส่วนใหญ่จะกล่าวว่าไม่ได้กำหนดหลักการพิจารณาตายตัว ยังคงเป็นลักษณะคอยดูแนวโน้ม โดยเฉพาะเรื่องของ Long Covid ทางการแพทย์เริ่มออกมาพูดมากขึ้นว่า Long Covid มักเกิดกับคนที่เป็นโควิดที่อาการค่อนข้างรุนแรง ระดับสีเหลือง แดง และหลังจากที่หายมาแล้วก็จะมีลักษณะอาจเกิด Long Covid ได้อีกประมาณสักสองถึงสามเดือน จากข้อมูลนี้ก็ทำให้ใช้การพิจารณาโดยถ้าเกิดว่าคนที่เป็นมาแล้วแล้วมีอาการหนักแล้วมายื่นทำประกัน จะถูกขอผลการรักษา หรือให้แถลงข้อมูลประวัติการรักษาทั้งหมด ซึ่งอาจจะมีการกำหนด Co-payment หรือ Waiting period ซึ่งเป็นเงื่อนไขกรมธรรม์ที่มักจะทำกันอยู่แล้ว ในกรณีที่เป็นความเสี่ยงที่บริษัทประกันไม่มั่นใจ

ส่วนถ้าเป็นลูกค้าที่ทำประกันมาแล้ว การเป็นโควิดภายใต้เงื่อนไขของกรมธรรม์ ไม่ได้มีการปรับอะไร เนื่องจากสัญญาประกันสุขภาพต้องเป็นปีต่อปีอยู่แล้ว

โดยสรุปบริษัทสมาชิกประกันภัยทุกบริษัทก็ยังต่อเหมือนเดิม แต่เพิ่มความระมัดระวังในการรับงานใหม่เท่านั้น

Q: ประเด็นนี้เกี่ยวข้องกับ New Health Standard หรือไม่

A: New Health Standard เป็นเงื่อนไขใหม่ของกรมธรรม์ที่เอามาใช้บังคับ หลักสำคัญก็เป็นเรื่องของผู้ป่วยใน (IPD) แต่ว่าหลักการพิจารณาก็ยังเป็นของบริษัทประกันอยู่ สำหรับการพิจารณาการรับเข้ามาใหม่ ก็สามารถพิจารณาได้ตามความเหมาะสมอยู่แล้ว ไม่ได้มีผลกระทบอะไร

Q: สำหรับการต่ออายุอาจจะมีค่าเบี้ยที่แตกต่างออกไปจากเดิมได้หรือไม่ มีความเสี่ยงเพิ่มขึ้นไหม จะทำให้ค่าเบี้ยประกันสูงขึ้นหรือไม่

A: องค์ประกอบที่จะทำให้เบี้ยประกันสูงขึ้นมีหลายอย่าง ไม่ใช่เพียงแค่ว่าเป็นโควิดแล้วต้องคิดค่าเบี้ยที่สูงขึ้น โดยปกติจะมีเรื่องของอายุ และ Medical Inflation ที่เปลี่ยนแปลงไป และภายใต้ New Health Standard ไม่สามารถที่จะไปปฏิเสธการต่ออายุได้

อีกประเด็นคือเรื่องของ Portfolio ที่หากเสียหายแล้วก็ต้องมีการปรับเบี้ยทั้ง Port ลูกค้าใหม่ กรมธรรม์ใหม่จึงต้องระมัดระวังมากขึ้นเพราะมีข้อจำกัดในการไม่ต่ออายุตามหลัก New Health Standard ในความเป็นจริงตามหลัก Risk base ต้องเป็นลักษณะคนที่เคลมมาก ก็ต้องจ่ายมาก หากว่าอยู่ใน Port เดียวกัน หากคนเคลมมาก จ่ายน้อย คนจ่ายน้อยก็ต้องจ่ายมากขึ้น ฉะนั้น คปภ. อยากให้ใช้รูปแบบนี้ ซึ่งก็ต้องดูผลกระทบต่อไป

บางบริษัทในการรับรายใหม่ก็อาจจะรับด้วยเบี้ยที่แพงขึ้น ขณะนี้กำลังชั่งระหว่าง คปภ. ก็อยากให้เบี้ยถูก เพื่อให้รองรับ aging society แต่ในเวลาเดียวกันต้องพิจารณาเรื่องการฝืนหลักประกันหรือไม่ด้วย

สำหรับประกันวินาศภัยจะต้องหานักคณิตศาสตร์ประกันภัยมาคิดประกันสุขภาพแบบ Long term ต้องปรึกษากับ คปภ. มากขึ้นว่าหากเป็นลักษณะเบี้ยถูกไปก่อน ถ้าไม่มีโรคภัย ก็เก็บเบี้ยถูกๆ พอผ่านไป 20 ปี ส่วนหนึ่งก็เป็นเหมือน saving แล้วจึงมาพิจารณาเรื่องลงทุน คาดว่าหากลองใช้สักระยะแล้วก็ต้องมาพิจารณาว่ามันเป็นอุปสรรคในการที่บริษัทไม่กล้าดำเนินการอะไรหรือไม่ เชื่อว่าเทรนด์ในอนาคต คนมีฐานะก็อาจจะยอมซื้อประกันสุขภาพแบบ Comprehensive Coverage ทุกโรค เพื่อไม่ต้องปวดหัวกับเรื่องการบริหารการจัดการค่าใช้จ่ายในการป่วยเจ็บของตัวเอง ส่วนกลุ่มผู้มีรายได้ไม่สูง อาจ segment โรคลงมา เช่น โควิด ไข้เลือดออก หรือหากเป็นโรคร้ายแรงแพงขึ้นไปหน่อย จำนวนกี่โรค ก็ให้เหมาะกับกลุ่ม

ในด้านฐานข้อมูลเริ่มมีความสมบูรณ์ขึ้น ระบุได้ว่าคนป่วยที่อยู่แต่ละภาคเจ็บป่วยเป็นอะไรมาก ส่วนใหญ่มีลักษณะอาการอย่างไร เมื่อมีข้อมูลที่มากพอ ก็จะกำหนดรูปแบบได้ดีขึ้น คิดว่า Who use, Who pay เป็นสิ่งที่ยุติธรรมที่สุด และมีส่วนกลางมาคอยสนับสนุนในกรณีที่เกิดเป็นโรคระบาด ที่ไม่รู้ว่าเมื่อระบาดแล้ว โรคเดิมจะหมด หรือเกิดโรคอะไรใหม่

Q: มีประเด็นอะไรฝากเพิ่มเติมถึงผู้ประกอบวิชาชีพที่ปรึกษาทางการเงินและนักวางแผนการเงิน

A: ฝากเรื่องการปลูกฝังเรื่องประกันภัย การปลูกฝังความรู้เรื่องการบริหารความเสี่ยง โดยเฉพาะกลุ่มเด็กรุ่นใหม่กับกลุ่มผู้มีรายได้น้อย จะปลูกฝังอย่างไรให้เขาเข้าใจหลักการทำงานของประกันสำหรับการบริหารความเสี่ยง ไม่ใช่เป็นการทำกำไรจากการเคลม เสริมสร้างเรื่อง insurance literacy ทำให้ประชาชนรู้วิธีการบริหารความเสี่ยงของตัวเอง

ในส่วน New Health Standard ถือเป็นเรื่องที่ดี อย่างไรก็ตามในแง่ของการใช้งานจริง อาจจะต้องมีการทบทวนในเรื่องต่างๆ เช่น การที่บางอย่างไม่สามารถ uniform ได้ เรื่องสุขภาพเป็นเรื่องเฉพาะที่แตกต่างกันไปในรายบุคคล ดังนั้นการกำหนดเงื่อนไขต่างๆ อาจจะทำให้ขาดความยืดหยุ่นในการบริหารจัดการ โดยเฉพาะหากเป็น Port ผู้เอาประกันที่มีความเสี่ยงโรคร้ายแรงค่อนข้างสูง ประกอบกับการที่ค่ารักษาพยาบาลมีการปรับตัวขึ้นตามเวลาที่ผ่านไปและความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีที่พัฒนามากขึ้น การกำหนดเงื่อนไขกรมธรรม์ที่ตายตัว จะทำให้การที่เราจะรับลูกค้ารายใหม่ก็จะต้องมีความระมัดระวังมากขึ้น

เรื่องของ Aging Society คือความท้าทายของบริษัทประกัน และ Insurer ที่อยู่ต่างประเทศว่าจะเข้าไปรับมือได้อย่างไร

ส่วนคำแนะนำในแง่ของการบริหารความเสี่ยงในมุมที่เป็นลูกค้า ถ้าหากจะเลือกทำประกันสุขภาพก็เลือกควรบริษัทที่มีความเป็นมืออาชีพที่มีประสบการณ์ด้านนี้ เป็นบริษัทที่เข้าใจเรื่องการบริหารความเสี่ยงอย่างแท้จริง

Q&A: “สิทธิเก็บกิน” กับการวางแผนภาษีเงินได้บุคคลธรรมดาจากค่าเช่าอสังหาริมทรัพย์   

บุคคลธรรมดาเมื่อได้รับค่าเช่าบ้าน หรือค่าเช่าที่ดิน จะถือว่ามีเงินได้ที่จะต้องนำไปรวมคำนวณเพื่อเสียภาษีเงินได้บุคคลธรรมดาประจำปี (ต้องยื่นภาษีเงินได้บุคคลธรรมดากลางปีด้วย) สำหรับเงินได้ประเภทค่าเช่า ถูกจัดอยู่ในกลุ่มประเภทเงินได้ตามมาตรา 40(5) ตามประมวลรัษฎากร ซึ่งสามารถเลือกหักค่าใช้จ่ายแบบเหมา หรือแบบหักตามความจำเป็นและสมควรได้

การหักแบบเหมาจะต้องพิจารณาว่าค่าเช่าที่ได้รับมานั้น เป็นการให้เช่าทรัพย์สินประเภทใด ทรัพย์สินแต่ละประเภทจะหักค่าใช้จ่ายได้ในอัตราที่แตกต่างกัน เช่น การให้เช่าบ้าน หรือสิ่งปลูกสร้างต่าง ๆ จะหักค่าใช้จ่ายได้ ร้อยละ 30 กรณีไม่มีสิ่งปลูกสร้าง เป็นที่ดินเปล่าก็ต้องพิจารณาต่อว่าให้เช่าเพื่อทำกิจการใด ถ้าเป็นการให้เช่าทำเกษตรกรรมก็หักได้ร้อยละ 20 ถ้าให้เช่าเพื่อทำกิจการอื่น ๆ จะหักได้ร้อยละ 15 เท่านั้น ส่วนการหักค่าใช้จ่ายตามความจำเป็นและสมควร ให้นำมาตรา 65 ทวิ และมาตรา 65 ตรี ตามประมวลรัษฎากร ซึ่งได้แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลรัษฎากร (ฉบับที่ 16) พ.ศ. 2502 มาใช้บังคับโดยอนุโลม โดยต้องมีหลักฐานที่นำมาพิสูจน์ได้ว่ามีการจ่ายจริง และเกี่ยวข้อง

ดังนั้นถ้าเราต้องการที่จะเสียภาษีเงินได้ฯ ให้ประหยัดขึ้น ก็จะต้องรวบรวมค่าใช้จ่ายต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้อง เก็บเอกสารให้ครบถ้วน เมื่อถึงช่วงเวลายื่นภาษีกลางปี ก็นำมาประเมินร่วมกับการประมาณการค่าใช้จ่ายที่คาดว่าจะเกิดขึ้นในช่วงครึ่งปีหลัง แล้วมาดูว่าค่าใช้จ่ายทั้งปีจะมากกว่าอัตราค่าใช้จ่ายแบบเหมาหรือไม่ ถ้ามากกว่าก็ยื่นตามความจำเป็นและสมควร แต่ถ้าน้อยกกว่าก็ยื่นโดยคำนวณหักค่าใช้จ่ายแบบเหมา

อย่างไรก็ดีสำหรับบุคคลที่มีรายได้สูง มีรายได้หลายประเภท หรือมีทรัพย์สินให้เช่าจำนวนมาก ก็ยังคงต้องเสียภาษีในจำนวนที่สูงอยู่ เนื่องจากการคำนวณภาษีจะใช้อัตราภาษีแบบก้าวหน้า ในการวางแผนภาษีเงินได้ฯ จึงได้มีการนำเรื่องการจด “สิทธิเก็บกิน” ให้กับบุคคลหรือนิติบุคคลอื่น มารับรายได้ในส่วนของค่าเช่าแทน เหมือนเป็นการแตกหน่วยภาษีออกไป โดยที่ไม่ต้องโอนที่ดิน หรืออสังหาริมทรัพย์ให้เป็นชื่อของบุคคลหรือนิติบุคคลอื่น (โอนแค่สิทธิในการหาผลประโยชน์ให้เท่านั้น) โดยปกติในการวางแผนฯ มักจะจดสิทธิเก็บกิน โอนสิทธิไปให้บุตรหลานที่ยังไม่มีเงินได้เป็นของตนเอง หรือโอนให้บิดามารดาที่อายุเกิน 65 ปี ที่ได้สิทธิยกเว้นเงินได้ 190,000 บาทแรก ซึ่งบุคคลที่ได้รับสิทธิเก็บกินจะเรียกว่า “ผู้ทรงสิทธิ”

เมื่อค่าเช่าถูกโอนไปให้ผู้ทรงสิทธิ ผู้ทรงสิทธิจะเป็นผู้เสียภาษีจากเงินได้ค่าเช่านั้น ๆ แทน ทำให้ภาระภาษีเงินได้ของเจ้าของอสังหาริมทรัพย์ลดลง ถ้ารวมภาระภาษีทั้งหมดแล้วพบว่าเสียลดลง ก็สามารถเลือกใช้วิธีนี้ในการวางแผนประหยัดภาษีฯ ได้ แต่การใช้วิธีการจดสิทธิเก็บกินเพื่อวางแผนภาษีฯ นั้น ก็มีเรื่องที่ต้องระมัดระวัง และเข้าใจก่อนใช้ด้วย ได้แก่

1. การจดสิทธิเก็บกิน จดได้เฉพาะอสังหาริมทรัพย์เท่านั้น และต้องไปจดทะเบียนที่สำนักงานที่ดิน จะจดแบบมีค่าตอบแทนก็ได้ หรือไม่มีค่าตอบแทนก็ได้ แต่ถ้ามีค่าตอบแทน สำนักงานที่ดินจะเรียกเก็บค่าธรรมเนียมในการจดทะเบียนในอัตราร้อยละ 1 และเก็บค่าอากรแสตมป์จากจำนวนค่าตอบแทน นอกจากนี้ผู้โอนสิทธิจะต้องนำเงินได้ค่าตอบแทนนั้น ๆ ไปยื่นเสียภาษีเงินได้บุคคลธรรมดาในปีที่ได้รับค่าตอบแทนด้วย
2. การจดสิทธิเก็บกิน สามารถกำหนดรูปแบบได้ 3 รูปแบบ ได้แก่
ก.
การจดสิทธิเก็บกินแบบมีกำหนดระยะเวลา จะกำหนดยาวนานเท่าไหร่ก็ได้ แต่ต้องไม่เกิน 30 ปี ถ้าเกินกฎหมายจะปรับลดลงมาเหลือ 30 ปี
ข.
การจดสิทธิเก็บกินแบบไม่มีกำหนดเวลา คือจดโอนสิทธิให้ตลอดชีวิตของผู้ทรงสิทธิ ซึ่งจะไม่เป็นมรดก ส่งต่อไปให้ทายาทของผู้ทรงสิทธิ
ค.
การจดสิทธิเก็บกินแบบมีเงื่อนไข คือผู้ให้สิทธิเก็บกินมีสิทธิบอกเลิกสิทธิเก็บกินเมื่อใดก็ได้ ซึ่งการกำหนดเงื่อนไขแบบนี้ สามารถทำได้ทั้งการจดแบบมีกำหนดระยะเวลา และจดแบบไม่มีกำหนดระยะเวลา


3. การจดสิทธิเก็บกิน จะจดโอนสิทธิให้กับบุคคลใด ๆ ก็ได้ จะเป็นผู้เยาว์ที่ยังไม่บรรลุนิติภาวะ หรือผู้สูงอายุ หรือเป็นบุคคลต่างด้าวก็ได้ แต่สุดท้ายการจดได้หรือไม่ จะขึ้นอยู่กับดุลพินิจของเจ้าหน้าที่ที่รับจดทะเบียน
4. การจดสิทธิเก็บกินจะต้องดำเนินการจดโอนสิทธิให้กับผู้ทรงสิทธิก่อนทำสัญญาให้เช่าฯ และในสัญญาเช่าจะต้องระบุชื่อของผู้ทรงสิทธิในฐานะผู้ให้เช่า (อ้างอิงตามคำพิพากษาฎีกาที่ 575/2560)
5. การคำนวณภาษีเงินได้บุคคลธรรมดาจากค่าเช่าอสังหาริมทรัพย์ของผู้ทรงสิทธิ แม้จะเป็นเงินได้ตามมาตรา 40(5) ตามประมวลรัษฎากร แต่จะมีสิทธิหักค่าใช้จ่ายได้เฉพาะแบบตามความจำเป็นและสมควรเท่านั้น ไม่สามารถใช้สิทธิหักค่าใช้จ่ายแบบอัตราเหมาได้ ซึ่งอาจจะทำให้เสียภาษีเงินได้ในจำนวนที่สูงกว่าผู้โอนสิทธิที่สามารถหักแบบเหมาได้ โดยอ้างอิงจาก มาตรา 5 (1) ตามพระราชกฤษฎีกา ออกตามความในประมวลรัษฎากรว่าด้วยการกำหนดค่าใช้จ่ายที่ยอมให้หักจากเงินได้พึงประเมิน (ฉบับที่ 11) พ.ศ. 2502 ที่ระบุให้สิทธิในการหักค่าใช้จ่ายเป็นการเหมาได้เฉพาะเจ้าของเท่านั้น
6. สำหรับผู้ทรงสิทธิที่เป็นบุคคลธรรมดาอาจถูกเจ้าหน้าที่สรรพากรประเมินภาษีการให้ ส่วนนิติบุคคลอาจถูกประเมินเป็นรายได้จากประโยชน์อย่างอื่นที่ได้รับ

ท้ายสุดแล้ววิธีการต่าง ๆ ที่เราเลือกมาใช้ในการวางแผนภาษีฯ ล้วนแล้วแต่มีทั้งข้อดี และข้อเสีย ไม่มีวิธีการที่ดีที่สุด ขึ้นอยู่กับสถานการณ์แวดล้อมต่าง ๆ ดังนั้นการวางแผนฯ จะต้องมีการพิจารณาเปรียบเทียบอย่างรอบคอบก่อนเสมอ เพื่อสามารถประหยัดภาษีได้ โดยที่ไม่โดนภาษีย้อนหลัง

Infographic: ค่าใช้จ่ายของครัวเรือนเดือนสิงหาคม 2565   

ตารางสอบหลักสูตรการวางแผนการเงิน CFP® ปี 2565    

TFEX FX Future Trading Challenge 2022